تفکر طراحی در ایران، مانند هر رویکرد نوآورانه‌ای، با چالش‌هایی مواجه است که برخی از آن‌ها به زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی و ساختاری کشور بازمی‌گردد. در ادامه، مهم‌ترین چالش‌ها را بررسی می‌کنیم:
1. آگاهی کم از تفکر طراحی
- بسیاری از افراد و سازمان‌ها با مفهوم تفکر طراحی و مزایای آن آشنا نیستند.
- رویکردهای سنتی مدیریت و تصمیم‌گیری بر بسیاری از شرکت‌ها و نهادها حاکم است.
2. مقاومت در برابر تغییر
- سازمان‌ها و افراد ممکن است به دلیل نگرانی از شکست یا هزینه‌های تغییر، در برابر پذیرش تفکر طراحی مقاومت کنند.
- فرهنگ‌های سلسله‌مراتبی در سازمان‌ها با روش‌های مشارکتی و کار تیمی که در تفکر طراحی ضروری است، تضاد دارند. همیشه مدیرها فکر می‌کنند همه چیز را می‌دانند!
3. کمبود منابع و متخصصین
- تعداد کمی از متخصصان و مربیان تفکر طراحی در ایران فعالیت می‌کنند.
- دسترسی به منابع آموزشی به زبان فارسی محدود است و بسیاری از منابع اصلی نیاز به ترجمه و بومی‌سازی دارند.
- تفکر طراحی به دلیل انسان محور بودن نیاز به بومی سازی فرهنگی دارد و صرفا با کپی برداری و ترجمه ابزارها نمی‌توان از آن بهره کافی را برد.
4. نبود زیرساخت‌های حمایتی
- تفکر طراحی به حمایت و همکاری بین‌بخشی نیاز دارد، اما در ایران اغلب نبود زیرساخت‌های حمایتی (مانند شتاب‌دهنده‌ها یا مراکز نوآوری) مانع توسعه آن می‌شود. متاسفانه مراکز که در ایران باید پرچمدار نوآوری و خلاقیت باشند از این رویکرد به طور کامل استفاده نمی‌کنند و صرفا با بهره بردن موردی از ابزارهای آن سعی دارند پیش بروند که ابدا کافی نیست!
5. چالش‌های فرهنگی
- در برخی موارد، افراد تمایلی به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود در جلسات تیمی ندارند.
- فرهنگ قضاوت سریع یا نقد بیش‌ازحد، خلاقیت و ایده‌پردازی آزاد را محدود می‌کند.
6. مشکلات مالی و اقتصادی
- بسیاری از سازمان‌ها به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای، تمرکز خود را بر اولویت‌های کوتاه‌مدت می‌گذارند و از سرمایه‌گذاری در روش‌های بلندمدت مانند تفکر طراحی اجتناب می‌کنند.
7. نبود فرآیندهای بومی‌سازی‌شده
- بسیاری از مدل‌های تفکر طراحی وارداتی هستند و بدون بومی‌سازی کامل، ممکن است در بافت فرهنگی و اجتماعی ایران به‌خوبی کارایی نداشته باشند.
8. عدم پذیرش شکست به‌عنوان بخشی از یادگیری
- تفکر طراحی بر آزمایش و خطا تأکید دارد، اما فرهنگ عمومی اغلب شکست را نکوهش می‌کند و به آن به‌عنوان فرصت یادگیری نگاه نمی‌کند.
جواد به دنبال راهکارهای زیر برای غلبه بر چالش‌هاست:
- آگاهی‌بخشی: برگزاری کارگاه‌ها و سمینارها برای آموزش تفکر طراحی.
- بومی‌سازی: ترجمه و تطبیق ابزارها و فرآیندها با فرهنگ و نیازهای ایران.
- ایجاد داستان‌های موفقیت: معرفی پروژه‌های موفق که از تفکر طراحی استفاده کرده‌اند.
- توانمندسازی: تربیت مربیان متخصص و ایجاد جامعه‌ای از متخصصان تفکر طراحی در ایران.
- تقویت فرهنگ کار تیمی: آموزش مهارت‌های ارتباطی و کار گروهی در محیط‌های آموزشی و کاری.
با توجه به تجربیات شما در این حوزه، اگر دیدگاه یا پیشنهادی دارید، با ما در میان بگذارید.
